HỘI THẢO KHOA HỌC VỀ PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN NGÀY 02/10/2024
ThS. BS. Nguyễn Thị Thanh Ngọc
Chuyên gia Tổng hội Y học Việt Nam
Thái Nguyên là thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Thái Nguyên, nằm bên bờ sông Cầu, là một trong những thành phố lớn ở miền Bắc Việt Nam.
Thành phố Thái Nguyên là trung tâm của vùng trung du và miền núi phía Bắc. Thành phố Thái Nguyên được thành lập vào năm 1962 và là một thành phố công nghiệp, thành phố luyện kim lớn nhất cả nước. Thành phố Thái Nguyên từng là thủ phủ của Khu tự trị Việt Bắc trong suốt thời kỳ tồn tại của khu tự trị này (1956 - 1965). Ngoài ra, thành phố Thái Nguyên được cả nước biết đến là một trung tâm đào tạo nguồn nhân lực rất lớn.
Theo số liệu tổng điều tra dân số năm 2019, thành phố Thái Nguyên đứng thứ 7 trong tổng số 19 đô thị loại I trực thuộc tỉnh về quy mô dân số.
Thành phố Thái Nguyên là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Thái Nguyên, là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học - kỹ thuật, y tế, du lịch, dịch vụ của tỉnh Thái Nguyên và vùng trung du miền núi phía Bắc; trung tâm vùng trung du, miền núi Bắc Bộ, cách trung tâm thủ đô Hà Nội 80 km, có vị trí địa lý: Phía đông giáp huyện Đồng Hỷ và huyện Phú Bình; Phía tây giáp huyện Đại Từ; Phía nam giáp thành phố Sông Công và thành phố Phổ Yên; Phía bắc giáp huyện Phú Lương.
Thành phố Thái Nguyên có diện tích 222,93 km², dân số năm 2017 là 362.921 người, mật độ dân số đạt 1.628 người/km².
Tài nguyên khoáng sản: 2 tuyến sông lớn chảy qua (sông Cầu và sông Công), do đó cung cấp cho thành phố một lượng cát, sỏi phục vụ xây dựng khá lớn, đủ đáp ứng nhu cầu xây dựng cho toàn thành phố. Thành phố nằm trong vùng sinh khoáng đông bắc Việt Nam, thuộc vành đai sinh khoáng Thái Bình Dương. Mỏ than nội địa Khánh Hoà thuộc xã Phúc Hà có trữ lượng than rất lớn.
Nguồn nước: hai bên bờ sông của khu vực Đồng Bẩm, Túc Duyên có lượng nước ngầm phong phú.
Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, tổn thất toàn cầu do thuốc lá gây ra mỗi năm là 1.400 tỷ đo la Mỹ, hút thuốc tại Việt Nam và các nước trên thế giới đang có xu hướng gia tăng. Trên thế giới sản phẩm này đã được sử dụng trong khoảng mười năm trở lại đây. Nhiều nghiên cứu cho thấy người trẻ, học sinh, sinh viên là đối tượng chính sử dụng các sản phẩm này. Hiện nay, mặc dù các sản phẩm này chưa được cấp phép lưu hành tại Việt Nam nhưng xu hướng sử dụng đang tăng, đặc biệt tăng rất nhanh tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh do dễ dàng tiếp cận với sản phẩm nhập lậu, xách tay. Thuốc lá hiện nay là nguyên nhân hàng đầu làm cho rừng bị tàn phá và ô nhiễm môi trường. Việc sử dụng thuốc lá thải ra môi trường mỗi năm khoảng từ 3.000 đến 6.000 tấn formandehyde, từ 12.000 đến 47.000 tấn nicitine và từ 300 đến 600 triệu chất thải độc hại của các mẩu thuốc lá. Theo WHO: Tại Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong/năm vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Bệnh viện K (năm 2000). Tỷ lệ bệnh nhân Ung thư phổi có hút thuốc lá là 96,8%, không hút thuốc lá là 3,2%.
Theo các kết quả khảo sát từ năm 2017 đến nay, tỉ lệ sử dụng từ 11,7% tăng lên hơn 27% ở học sinh lứa tuổi trung học cơ sở, trung học phổ thông. Trong khi đó cơ quan chức năng lại gặp nhiều khó khăn trong quản lý, mua bán thuốc lá điện tử.
Khi Quốc hội ban hành Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá năm 2012, lúc này thuốc lá điện tử chưa xuất hiện. Vì vậy quy định pháp luật về sản phẩm thuốc lá này chưa có đầy đủ. Hiện luật chưa điều chỉnh và theo quy định hiện hành các sản phẩm thuốc lá này chưa được phép sản xuất kinh doanh và nhập khẩu vào Việt Nam. Những sản phẩm này được xếp vào nhóm thuốc lá lậu, buôn lậu. Những năm gần đây, bên cạnh các sản phẩm thuốc lá điếu, xì gà thuốc lá sợi (thuốc lào) đang được quan lý theo quy định của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, trên thị trường đang xuất hiện các sản phẩm mới, phổ biến nhất là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Hiện nay Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá không quy định về các sản phẩm “thuốc lá điện tử”, “thuốc lá nung nóng” vì vậy các sản phẩm này chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành hợp pháp tại Việt Nam. Nếu các sản phẩm này bán trên thị trường là vi phạm các quy định về phòng chống buôn lậu, nếu trộn thêm các loại ma túy là vi phạm Luật Phòng chống ma túy. Ngoài nicotin là chất gây nghiện, thuốc lá điện tử còn chứa rất nhiều hóa chất độc hại, với những hương liệu làm thu hút các thanh thiếu niên và gây nghiện.
Ngày 02/10/2024, Tổng hội Y học Việt Nam phối hợp với Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá - Bộ Y tế và Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên tổ chức Hội thảo khoa học về “Phòng chống tác hại của thuốc lá”, nhằm chia sẻ kinh nghiệm và báo cáo kết quả nghiên cứu thực trạng sử dụng thuốc lá tại Việt Nam, Báo cáo điển hình hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá của tỉnh Thái Nguyên; Tổng quan nghiên cứu tác hại của thuốc lá điện tử; Một số nghiên cứu liên quan giữa hút thuốc lá và bệnh béo phì, bệnh Alzheimer; Thuế tiêu thụ đặc biệt thuốc lá và sức khỏe cộng đồng. Tham dự Hội thảo khoa học gồm các đơn vị trực thuộc Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên: các Bác sĩ, Điều dưỡng, Kỹ thuật viên của các đơn vị: Trung tâm truyền thông và giáo dục sức khoẻ, Các Lãnh đạo và Hội viên Hội Y học địa phương, các Giảng viên trường Cao đẳng và Trung cấp Y tế, các cán bộ Trung tâm Y tế, phòng khám nhà nước và tư nhân.
Tổng hội Y học Việt Nam có các Lãnh đạo và các chuyên gia, cán bộ Văn phòng, tham dự Hội nghị: GS. TS. Nguyễn Văn Kính, Phó Chủ tịch thường trực Tổng hội Y học Việt Nam, nguyên Giám đốc Bệnh viện Bệnh Truyền nhiễm Trung ương đã phát biểu khai mạc Hội thảo khoa học về phòng chống tác hại thuốc lá và có Báo cáo tại Hội nghị: Tổng quan nghiên cứu về tác hại của thuốc lá điện tử.
Tham dự Hội nghị còn có các chuyên gia của Tổng hội Y học Việt Nam và đại diện Hội Y học tỉnh Thái Nguyên; ThS. BS Đỗ Trọng Vũ, Phó Giám đốc Sở Y tế, ThS. Hoàng Anh, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thái Nguyên (CDC); ThS. Lê Ái Kim Anh, Phó Giám đốc CDC; Ông Nguyễn Ngọc Minh, Trưởng phòng Tổ chức - Hành chính, CDC tỉnh Thái Nguyên; Lãnh đạo, Bác sĩ, Điều dưỡng, Kỹ thuật viên các đơn vị trực thuộc Sở Y tế: BV ĐK tỉnh, các bệnh viện huyện, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, Trung tâm y tế huyện, Phòng khám tư nhân, Báo và đài phát thanh và truyền hình tỉnh Thái Nguyên.
Các Báo cáo tại Hội thảo khoa học gồm:
- Tổng quan nghiên cứu về tác hại của thuốc lá điện tử: GS. TS. Nguyễn Văn Kính, Phó Chủ tịch thường trực Tổng hội Y học Việt Nam.
- Một số nghiên cứu liên quan giữa thuốc lá với bệnh Béo phí và bệnh Alzheimer: TS. Trương Hồng Sơn, Phó Tổng Thư ký, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam.
- Tình hình sử dụng thuốc lá và các chính sách ưu tiên trong công tác phòng chống tác hại của thuốc lá: ThS. Nguyễn Thị Thu Hương, Trưởng phòng Nghiệp vụ, Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá - Bộ Y tế.
- Thuế tiêu thụ đặc biệt thuốc lá và sức khỏe cộng đồng: TS. Nguyễn Thu Hương, Trưởng Bộ môn quản trị thương hiệu, Trường Đại học Thương mại.
Kết quả Hội nghị tập huấn: Hội nghị tập huấn diễn ra nghiêm túc, các nội dung hội nghị được các đại biểu đánh giá cao. Qua hội nghị tập huấn các đại biểu đã hiểu được rõ tác hại của thuốc lá điện tử thấu đáo hơn, ảnh hưởng của thuốc lá mới, thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử gây ung thư phổi, mũi, thực quản, gan, tụy, và cổ tử cung và gây ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe sinh sản. Người dân, các cán bộ Y tế địa phương không tin vào các quảng cáo của các công ty về thuốc lá điện tử, biết cách phòng tránh các bệnh do thuốc lá điện tử gây nên, đồng thời hiểu được Luật Phòng chống tác hại cuả thuốc lá. Đa số các đại biểu đồng tình việc tăng thuế thuốc lá hơn nữa và hiểu rõ hơn về các quy định của luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, kết thúc hội nghị tập huấn, Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên và các đại biểu mong muốn được Tổng hội Y học Việt Nam quan tâm, tổ chức các Hội nghị tập huấn, Hội thảo khoa học liên quan đến phòng chống tác hại thuốc lá tại tỉnh Thái Nguyên./.
Một số hình ảnh Hội thảo khoa học tại Thái Nguyên